Towarzyszą ci od urodzenia, choć na początku nie bardzo byłeś ich świadom. Bardzo szybko uczysz się jedne nazywać dobrymi, a inne złymi. Podstawowe emocje, bo o nich mowa, mają wpływ na każdy aspekt ludzkiego życia i nie sposób je zignorować. W końcu obojętność to też jeden z emocjonalnych odcieni.
Im bardziej jesteś świadom praw, jakimi rządzi się świat emocji i tego, co w danej chwili przeżywasz, tym większy masz wpływ na własne życie i relacje z innymi. Jak konkretnie emocje wpływają na twoje życie?
Podstawowe emocje i ich pochodne
Każda z nich składa się z subiektywnego odczucia wewnątrz i z zewnętrznej manifestacji.
Listę najpowszechniej spotykanych we wszystkich kulturach emocji, zidentyfikował w latach 70. psycholog Paul Ekman. Zaliczył do nich:
- radość,
- smutek,
- wstręt,
- strach,
- zaskoczenie,
- złość.
Z kolei profesor Aleix Martinez z Ohio State, po przeprowadzeniu badania stwierdził, że do dyspozycji człowieka jest jeszcze piętnaście innych emocji, które powstają w wyniku połączenia tych podstawowych.
Dobre emocje i złe emocje – skąd ten podział?
Emocje to twoje reakcje na bardziej lub mniej świadome wartościowanie zdarzeń związanych z ważną dla ciebie sprawą. Te, które zwykło się uważać za pozytywne i które tak właśnie odczuwasz, pojawiają się, gdy dane wydarzenie jest korzystne i sprzyjające owej sprawie. W przeciwnym razie, kiedy uznasz je za zagrażające, odczujesz jedną z tak zwanych emocji negatywnych.
Radość i jej pochodne zwykle chętniej są okazywane i wyrażane na różne sposoby, niż choćby strach, wstręt, czy smutek. Jednak każda z emocji jest tak samo ważna i potrzebna. Żadna nie jest przypadkowa i bezcelowa. Każda zawiera sporą dawkę wiedzy o tobie i o tym, jak postrzegasz zarówno siebie, jak i rzeczywistość, w której żyjesz.
Negatywne zabarwienie i to, czy postrzegasz daną emocję jako pozytywną lub negatywną zależy w głównej mierze od znaczenia, jakie się za nią kryje. Jako negatywne i trudne uznasz te, które zmuszają cię do zmiany, działania lub wyjścia ze strefy komfortu. Ta zmiana może dotyczyć twojego zachowania, myślenia, czy też porozumiewania się. Im więcej wysiłku cię to kosztuje, tym bardziej negatywne zabarwienie dla ciebie przyjmuje.
Wpływ emocji na zachowanie
Emocje towarzyszą ci przez cały dzień. Są z tobą niezależnie od tego, czy odpoczywasz, uczysz się, czy pracujesz. Skłaniają cię do podejmowania lub zaniechania działań. Ostrzegają przed zrobieniem niewłaściwego kroku. Zachęcają do naprawienia krzywdy oraz informują, że jesteś w stanie uwolnić się od szkodliwych czynników lub osób w twoim otoczeniu. Samo przeżywanie emocji jest jak najbardziej właściwe, zarówno gdy chodzi o te przyjemne, jak i te uznawane za trudne.
Gorzej, jeśli przeżywasz je nieadekwatnie do sytuacji. Bywa tak, kiedy:
- boisz się, gdy tak naprawdę nie ma realnego zagrożenia,
- wstydzisz się tego, co naturalne,
- złościsz się nieadekwatnie do przyczyny.
Również wtedy, kiedy przez pryzmat emocji postrzegasz zarówno siebie, jak i innych.
Emocje, zarówno te uznane za negatywne, jak i pozytywne, wpływają też na twoje ciało. Mogą przyspieszyć bicie serca i podnieść ciśnienie krwi oraz spowodować ból brzucha, suchość w ustach, zwiększoną potliwość, ból głowy oraz drżenie ciała.