Zespół Tourette’a to choroba, o której powinni wiedzieć przede wszystkim rodzice. Powodem jest czas pojawienia się pierwszych jej objawów, co ma miejsce w okresie dzieciństwa. Wiedza przyda się też każdemu, kto sam jest zdrowy, ale w codzienny życiu może spotkać osoby, które cierpią na ten rodzaj zaburzenia. Dzięki niej, nie tylko ze zrozumieniem podejdziesz do chorego, ale też uświadomisz swoich bliskich, jak powinni to robić.
Zespół Tourette’a – objawy, których nie sposób nie zauważyć
Zespół Tourette`a (inaczej zespół Gillesa de la Tourette’a) to zaburzenie, którego pierwsze objawy mogą wystąpić u dzieci w wieku 4-6 lat. Największe nasilenie natomiast, przypada na wiek między 10. a 12. rokiem życia i częściej dotyka chłopców, niż dziewczynki. Objawia się na kilka sposobów:
Tiki ruchowe
To mimowolne ruchy, pojawiające się niezależnie od intencji chorego. W początkowej fazie choroby, obejmują głównie twarz, co może objawiać się częstym mruganiem, zaciskaniem powiek, drżeniem ust i różnymi grymasami. Z czasem będziesz mógł dostrzec też powtarzające się ruchy karku, rąk, głowy czy ramion. Zdarza się, że objawy przybierają postać złożonych tików motorycznych, obejmujących więcej grup mięśni, co wygląda jak seria ruchów. To może być wielokrotne dotykanie czegoś lub kogoś, potrząsanie głową połączone ze wzruszaniem ramionami, czy też sekwencyjny układ ruchów w obrębie twarzy.
Tiki dźwiękowe (tzw. wokalizacje)
Potrafią być jeszcze bardziej uciążliwe i zwracające uwagę, niż tiki motoryczne. Zwykle przyjmują formę wulgarnych słów i zdań, które chory wykrzykuje bez świadomej intencji obrażenia kogokolwiek. Może on też powtarzać wielokrotnie zasłyszane słowo lub określony dźwięk. W praktyce może to być pogwizdywanie, chrząkanie, szczekanie, jęczenie, mlaskanie, krzyczenie, wąchanie lub krztuszenie się.
Złożone tiki dźwiękowe, bezwiednie powtarzane przez chorego, dzielą się na:
- echolalie – słowa zasłyszane od innych,
- koproralie – wulgaryzmy lub treści obsceniczne,
- palilalie – własne wypowiedzi.
Poza tym, możesz zauważyć u chorego objawy, które wynikają z różnych zaburzeń zachowania. Mowa tu o nadpobudliwości psychoruchowej, zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych, lękach i zaburzeniach snu.
Niezależnie od rodzaju, tiki mogą nasilać się w trakcie opowiadania o nich, w sytuacjach stresowych i stanach zmęczenia fizycznego. Ich częstotliwość zwiększa się też wieczorem oraz przy wysokiej temperaturze otoczenia.
Zespół Tourette’a – na czym opiera się diagnoza
Ze względu na to, iż nie ma testu, za pomocą którego możliwe byłoby zdiagnozowanie tej choroby, lekarz zwykle opiera się na historii podmiotowych i przedmiotowych objawów.
O zespole Tourette’a świadczą tiki:
- zarówno ruchowe, jak i wokalne, ale nie muszą występować jednocześnie i w tym samym czasie,
- które pojawiły się przed 18. rokiem życia,
- pojawiające się przez okres przynajmniej jednego roku i występujące w tym czasie kilka razy dziennie, codziennie lub sporadycznie,
- których przyczyną nie są różnego rodzaju substancje, leki lub inne schorzenia,
- zmieniające się w czasie pod względem ich częstotliwości, lokalizacji, nasilenia, złożoności i rodzaju.
Niektóre z objawów mogą wprowadzić w błąd, wskazując w pierwszej chwili na alergię lub problemy ze wzrokiem. Dlatego możliwe, że w celu wykluczenia innych przyczyn tików, lekarz zleci dodatkowo badania krwi lub badania obrazowe.
Czy można wyleczyć zespół Tourette’a?
Choć zespół Tourette’a należy do chorób nieuleczalnych, to zdarza się, że jego objawy łagodnieją z wiekiem. Niestety, okresy poprawy i czasowego ustępowania choroby, kończą się nawrotami, na co duży wpływ ma sytuacja życiowa chorego.
W zależności od tego, jaki jest rodzaj tików oraz nasilenie objawów, dobierana jest odpowiednia forma terapii.
W przypadku występowania lekkich objawów, zwykle wystarcza wsparcie i informacja na temat samej choroby i grup samopomocowych. Gdy chodzi o dzieci, ważne jest, by o zaburzeniu wiedzieli nauczyciele i wychowawcy.
Jeśli jednak objawy są przewlekłe i nasilone, a do tego połączone z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej, zachowaniami agresywnymi, zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi, a nawet samouszkodzeniami, konieczna jest odpowiednio dobrana terapia behawioralna i psychoterapia, często połączona z farmakoterapią.