Zdarza się, że już sama nazwa „leki psychotropowe” budzi w pacjentach nieprzyjemne skojarzenia.
Z czego wynikają obawy i stereotypy? W niniejszym artykule postanowiliśmy rozwiać wszelkie wątpliwości krążące wokół tematu leków psychotropowych i skrótowo przedstawić ich charakter. Zapraszamy do poszerzenia swojej wiedzy z MentalExpert!
Leki psychotropowe – zastosowanie
Lekami psychotropowymi nazywa się preparaty ze zdolnością do przekraczania bariery krew-mózg
i wpływania na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Dzięki postępowi nauki, leki psychotropowe możemy obecnie stosować w wielu stanach chorobowych. Powinieneś zatem wiedzieć, że stosowanie popularnych psychotropów nie musi świadczyć wyłącznie o zaburzeniach psychicznych u danej osoby!
Leki psychotropowe – środki antydepresyjne (tymoleptyczne)
Najliczniejszą i zapewne najbardziej znaną grupą leków psychotropowych są środki antydepresyjne. Co ciekawe, pierwsze odkrycia związane z tymi preparatami bazowały na obserwacjach terapii… gruźlicy. Od tej pory jednak wiele się zmieniło i współcześnie możemy wyróżnić m.in.:
- selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI);
- inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI);
- trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD);
- inhibitory monoaminooksydazy.
Środki przeciwpsychotyczne (neuroleptyczne)
Leki z tych grup, jak sama nazwa wskazuje, stosowane są głównie w leczeniu różnego rodzaju psychoz. Do tej grupy chorób zaliczamy przede wszystkim schizofrenię, ale także inne stany związane z doświadczaniem przez pacjenta urojeń i omamów. Z biochemicznego punktu widzenia, działanie tych leków warunkowane jest głównie blokowaniem receptorów dopaminowych.
Leki psychotropowe – środki normotymiczne
Preparatami normotymicznymi nazywamy leki, które cechuje zdolność do stabilizowania nastroju pacjentów. Głównym przedstawicielem tej grupy jest węglan litu, obok niego występują m.in. karbamazepina i związki kwasu walproinowego, czyli leki stosowane w padaczce. Do normotymików zaliczane bywają również neuroleptyki atypowe. Celem ich stosowania jest oczywiście przywrócenie stabilnego nastroju u pacjentów doświadczających jego podwyższenia. Świetnie sprawdzą się w przypadku leczenia i profilaktyki epizodów manii u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową.
Leki psychotropowe – środki przeciwlękowe (anksjolityczne)
Najczęściej stosowane leki przeciwlękowe to przede wszystkim benzodiazepiny. Ich aktywność sprowadza się do pobudzania receptorów GABA, które hamują działanie czynności komórek nerwowych. Efektem stosowania benzodiazepin jest redukcja nasilenia lęku, ale i działanie nasenne oraz uspokajające. Obok tych leków do anksjolityków zaliczane są także m.in. hydroksyzyna (preparat łagodniejszy, blokujący receptory histaminowe) oraz buspiron (lek o długim działaniu przeciwlękowym, który jednocześnie nie ma działania sedatywnego).
Środki nasenne
Jako leki nasenne stosowana bywa część anksjolityków, jak również preparaty przeznaczone typowo do krótkotrwałego leczenia zaburzeń snu. Do drugiej grupy zaliczane są zolpidem, zopiklon, zaleplon, które wpływają na układy receptorowe podobnie jak benzodiazepiny, ale w znacznie węższym stopniu.
Leki psychotropowe – środki prokognitywne (nootropowe)
Leki nootropowe mają zdolność poprawiania funkcji poznawczych, w szczególności pamięci oraz koncentracji.
W obrębie tej kategorii znajdują się zarówno inhibitory enzymu rozkładającego acetylocholinę (np. rywastygmina stosowana w schorzeniach otępiennych), jak i poprawiające mózgowy przepływ krwi (np. winpocetyna).
Skutki uboczne stosowania leków psychotropowych
Leki psychotropowe – jak w zasadzie wszystkie preparaty farmakologiczne – mogą czasem powodować mniej lub bardziej swoiste dla siebie działania niepożądane. Pacjenci doświadczać mogą np. zawrotów głowy, nudności, spadków ciśnienia tętniczego czy upośledzenia koncentracji. Objawy tego rodzaju mogą występować przy wdrażaniu leczenia i na ogół ustępują wraz z jego kontynuowaniem. O wszelkie działania niepożądane, wskazania i przeciwwskazania zawsze możesz zapytać lekarza specjalistę – psychiatra Bydgoszcz.
Leki psychotropowe i alkohol
To, że podczas przyjmowania antybiotyków powinno się unikać spożywania alkoholu, jest raczej powszechnie znanym faktem. W tym aspekcie potraktujmy leki psychotropowe podobnie – unikamy alkoholu i innych substancji psychoaktywnych w trakcie farmakoterapii.