Jak wynika z szacunków American Sleep Association, aż 9 na 10 osób przynajmniej raz w życiu doświadcza koszmarów sennych. Najczęściej bywają one odzwierciedleniem negatywnych emocji i stresu, którego doznajemy na co dzień. Jeśli koszmary senne zdarzają się sporadycznie – nie powinny budzić niepokoju. Czasami jednak uporczywe sny mogą sygnalizować chorobę i generować poważne problemy. W takiej sytuacji warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą. Najpierw jednak przeczytaj kilka naszych porad!
Koszmary senne i lęki – jak je odróżnić?
Na samym początku wyjaśnijmy różnicę pomiędzy koszmarami i lękami nocnymi, albowiem to dwa różne zjawiska, występujące na innych etapach snu. Koszmary wiążą się bezpośrednio ze snem, konkretniej z fazą REM. Są one wyraźne, zazwyczaj po przebudzeniu jesteśmy świadomi ich treści. Spoglądając na osobę aktualnie zmagającą się z koszmarem nie zauważymy nadmiernej ruchliwości, nie odnotujemy również bezzasadnej mowy i krzyków. Sytuacja wygląda zupełnie inaczej w przypadku lęków nocnych, należących do grupy parasomnii. Występują one w trakcie fazy określanej jako nREM. Osoba wybudzona nie pamięta co się z nią działo, jest przerażona, krzyczy, bądź też odczuwa duszność. Stan ten może utrzymywać się nawet kilkanaście minut. Warto wspomnieć, że zjawisku często towarzyszy wstawanie z otwartymi oczami, pomimo pogrążenia we śnie.
Dlaczego śnią się koszmary?
Zacznijmy od najbardziej prozaicznej przyczyny – spożycia obfitego posiłku bezpośrednio przed snem. Dla mózgu jest to jasny sygnał, aby zwiększyć metabolizm a tym samym aktywność neuronalną. Przykre sny mogą być rezultatem naszych wewnętrznych obaw, stresów lub traumatycznych doświadczeń, np. śmierci bliskiej osoby, rozstania z partnerem, bądź też utraty pracy. Spośród bardziej złożonych i jednocześnie alarmujących przyczyn należy wymienić:
- zaburzenia stresowe pourazowe (PTSD),
- zaburzenia depresyjne,
- rozmaite formy zaburzeń lękowych.
Koszmarne sny towarzyszą także chorobom nowotworowym i przewlekłym, takim jak niewydolność serca, cukrzyca oraz przewlekła obturacyjna choroba płuc. Na koniec wymieńmy jeszcze „zewnętrzne” czynniki predysponujące do koszmarów: alkohol, narkotyki i leki obniżające ciśnienie. Jak łatwo wywnioskować – czynniki ryzyka niejednokrotnie mogą się wzajemnie uzupełniać.
Czego zwykle się boimy?
Wśród najczęstszych koszmarów wymienia się te o spadaniu, byciu ściganym, sparaliżowanym, spóźnieniu i śmierci bliskiej osoby. Inne badania wskazywały również zwierzęta i potwory, konflikty wojenne, oblane egzaminy oraz wypadki i katastrofy lotnicze.
Dlaczego koszmary senne utrudniają życie?
Koszmary nie są tylko przykrym doświadczeniem, ale mają realny wpływ na nasze zdrowie, samopoczucie i jakość życia. Pierwsze komplikacje pojawiają się już po przebudzeniu – osobie zazwyczaj trudno jest ponownie zasnąć z powodu nasilonego lęku. Bezsenna noc skutkuje problemami z koncentracją i pamięcią, a nawet ograniczeniem codziennych obowiązków. Koszmary senne u jednych występują częściej, u innych rzadziej, dlatego tylko niewielka grupa decyduje się na odwiedzenie specjalisty. Kiedy wizyta staje się konieczna?
Koszmary senne: kiedy udać się do lekarza?
Jeśli koszmary senne pojawiają się często, jesteś rozdrażniony, odczuwasz niepokój a kolejne noce nie pozwalają Ci normalnie funkcjonować – rozważ wizytę w gabinecie psychiatry. Pamiętaj, że nieprzyjemne sny mogą być objawem rozwijających i toczących się chorób, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe. Aby wygrać walkę z koszmarami absolutnie konieczne jest określenie przyczyny ich występowania. Właśnie w tym celu psychiatra zbiera wywiad i przeprowadza indywidualne badanie. Następnie, w zależności od sytuacji, zaproponuje Ci leczenie farmakologiczne lub jedną z metod psychoterapii. Z kolei jeśli koszmary senne związane są z nadużywaniem alkoholu lub substancji psychoaktywnych, do przywrócenia dobrej jakości snu nadrzędne pozostaje wyjście z uzależnienia. Już pierwsza wizyta w gabinecie psychiatry poprawi twoją kondycję psychiczną, dlatego nie zwlekaj i zgłoś się do MentalExpert!