Schizofrenia to choroba psychiczna, charakteryzująca się występowaniem psychozy – stanu, w którym występują – często jednocześnie – urojenia i omamy. Najprościej rzecz ujmując, halucynacje (omamy) to zaburzenia spostrzegania,  urojenia – to nieprawdziwe przekonania. Co ciekawe, nazwa choroby „schizofrenia”, pochodzi z klasycznej greki schizein – “rozszczepić”, phren – umysł i dość trafnie określa naturę tego schorzenia. Jak wygląda typowy obraz choroby? Jakie są dostępne opcje terapeutyczne? Odpowiedzi znajdziesz w kolejnych akapitach!

Schizofrenia – istota choroby

Schizofrenia jest złożoną chorobą psychiczną, która utrudnia funkcjonowanie społeczne, zawodowe i rodzinne. Mimo, że nie potrafimy konkretnie wyjaśnić etiologii, istnieją pewne czynniki, które szczególnie predysponują do rozwoju choroby. Schizofrenia dotyczy ok. 1% populacji, z jednakowym udziałem obu płci. W dalekiej przeszłości, podobnie jak wiele innych problemów psychicznych, kojarzona była m.in. z opętaniem, czy też posiadaniem niezwykłych mocy. Dopiero w 1908r. zaproponowano teorię objawów osiowych schizofrenii (tzw. 4A), mianowicie: zmniejszony afekt, autyzm, upośledzone asocjacji („rozszczepienie umysłu”) oraz istnienie objawów “ambi-” (ambiwalencja, ambisentencja i ambitendencja).

Schizofrenia – objawy pozytywne i negatywne

Kryteria diagnozowania schizofrenii obejmują stwierdzenie charakterystycznych objawów o określonym czasie trwania (zwykle około jednego miesiąca). Ponadto do postawienia rozpoznania niezwykle pomocne są relacje członków rodziny oraz bezpośredniego otoczenia pacjenta, które wskazują na zmianę zachowania, zainteresowań oraz dziwaczne wypowiedzi. Omamy i urojenia należą do objawów „pozytywnych” – czyli „wytwórczych”. Mogą to być omamy słuchowe i wzrokowe, urojenia prześladowcze,  rozkojarzenie myślenia, mogące skutkować niezrozumiałymi wypowiedziami i zachowaniem. Z kolei objawy negatywne, to inaczej objawy ubytkowe – obniżenie nastroju, wycofanie się z życia społecznego i zawodowego, spowolnienie, zaburzenia koncentracji, brak zainteresowania.

Urojenia – na co zwrócić uwagę

Urojenia to przede wszystkim zaburzenia treści myślenia, fałszywe sądy i przekonania. Musisz wiedzieć, że osoba w psychozie nie zachowuje krytycyzmu, stąd próby przekonania jej do zmiany postrzegania i interpretowania rzeczywistości będą bezowocne. Schizofrenia najczęściej obejmuje urojenia:

• prześladowcze – chory ma przekonanie, że ktoś nieustannie go śledzi, podsłuchuje, obserwuje;
• ksobne – chory pozostaje przekonany o szczególnym zainteresowaniu w oczach przybyszów z innej planety, osób z telewizji czy reklam;
• wielkościowe – chory bezgranicznie wierzy w swoje niezwykłe umiejętności;
• owładnięcia – chory jest przekonany, że kieruje nim np.  jakaś zewnętrzna siła.

Schizofrenia – farmakoterapia

Farmakoterapia ma przede wszystkim opanować aktualny epizod choroby oraz zapobiec możliwym nawrotom. Podstawową grupą leków, wykorzystywanych w leczeniu są leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki), które dzielimy na typowe (I generacji), atypowe (II generacji) i najnowsze (tzw. III generacji). Dodatkowo po ustąpieniu ostrego epizodu choroby leczenie powinno być kontynuowane! Badania wskazują, że zbyt wczesne odstawienie leków wiąże się ze znacznie podwyższonym ryzykiem nawrotu choroby, często trudnym do opanowania.

Kompleksowe wsparcie lekarza psychiatry

Schizofrenia niejednokrotnie wymaga także leczenia wspomagającego. Preparaty odpowiednio dobrane przez psychiatrę pozwalają w znacznym stopniu kontrolować objawy depresyjne, lękowe i zaburzenia snu. W tym celu zalecane są leki z grupy SSRI (sertralina, citalopram, paroksetyna) i inne np. hydroksyzyna oraz trazodon. Ponadto nieodzowna jest psychoedukacja chorego i jego rodziny, która obejmuje wyjaśnienie specyfiki choroby, naukę rozpoznawania objawów prodromalnych (zwiastujących nawrót choroby) i zaakceptowanie faktu, że tylko prawidłowe leczenie pozwala utrzymać remisję objawów. Lekarz psychiatra jest specjalistą, który pomoże Ci w sytuacji, kiedy podejrzewasz u siebie lub bliskiej Ci osoby schizofrenię. W razie wątpliwości nie zwlekaj i zgłoś się po fachową pomoc do MentalExpert.