Otępienie czołowo-skroniowe (FTD od ang. frontotemporal dementia) jest obecnie ogromnym wyzwaniem diagnostycznym dla psychiatrów i neurologów. Do głównych objawów zaliczamy zaburzenia zachowania, osobowości oraz języka, które zazwyczaj poprzedzają inne zaburzenia funkcji poznawczych. Niejednokrotnie bywa mylone z chorobą Alzheimera lub schizofrenią. Czym zatem jest otępienie czołowo-skroniowe i jakie są jego przyczyny? Jak zmierzyć się z chorobą bliskich?

Otępienie czołowo–skroniowe: etiologia

Otępienie czołowo-skroniowe to choroba, w której dochodzi do nieodwracalnych zmian zanikowych w obrębie płatów czołowych i skroniowych mózgu. U podłoża tej patologii leży degeneracja neuronów, która zachodzi poprzez gromadzenie się w ich wnętrzu nieprawidłowego białka. Najprawdopodobniej białko to powstaje na skutek mutacji genetycznej. Jednak rzeczywista przyczyna wciąż pozostaje nieuchwytna. Co istotne, zanik neuronów jest asymetryczny, u różnych pacjentów może być zmiennie usytuowany, wywołując przez to różne objawy kliniczne.

Kogo dotyczy otępienie czołowo-skroniowe?

O ile nie mówimy o rodzinnej predyspozycji, otępienie czołowo-skroniowe w głównej mierze dotyczy osób między 50 a 65 rokiem życia. Choroba z jednakową częstością rozwija się u kobiet i mężczyzn. Szacuje się, że stanowi ok. 8-10% wszystkich znanych przypadków otępienia.

Jak się objawia otępienie czołowo-skroniowe?

Początek choroby zwykle jest trudno zauważalny i powoli postępujący. Niestety objawy bywają różnorodne i u każdego pacjenta przebiegają nieco inaczej. W opozycji do innych rodzajów otępień, pamięć jest na ogół dość dobrze zachowana. Chory na otępienie czołowo-skroniowe może mieć trudności w dobraniu właściwego słowa bądź też jego mowa staje się częściowo niezrozumiała. Z czasem pojawiają się zmiany osobowości, utrata kontroli nad emocjami, zachowania zupełnie nieadekwatne do sytuacji. Chorzy skracają dystans społeczny, niegrzecznie odnoszą się do osób z otoczenia, oskarżają o nieodpowiednie traktowanie i nie liczą się z potrzebami opiekuna. Kolejno dołączają problemy z higieną osobistą, objadanie się, czy też unikanie posiłków. Pacjenci mogą także wykazywać tendencje do nadużywania alkoholu oraz papierosów, pomimo braku nałogów w dotychczasowym życiu.

Co zrobić w przypadku wystąpienia pierwszych objawów?

Pamiętajmy, że otępienie czołowo-skroniowe jest chorobą podstępną i początkowo niezauważalną dla bliskich. Zwróć szczególną uwagę na zaniki pamięci, nagłą zmianę charakteru, nadmierną impulsywność lub apatię bliskiej ci osoby. Wymienione objawy powinny zaalarmować i skłonić do konsultacji chorego z lekarzem psychiatrą. Choroba może bowiem uwspólniać  pewne objawy z zaburzeniami natury psychicznej. Na podstawie specjalnie skonstruowanych testów i rozmowy z pacjentem psychiatra Bydgoszcz może wysunąć podejrzenie otępienia. Co więcej – może od razu złagodzić dokuczające symptomy.

Otępienie czołowo-skroniowe: możliwości terapeutyczne

Ze względu na nieodwracalne uszkodzenie komórek nerwowych, nie jest możliwe całkowite wyleczenie choroby. Nie istnieje również jednolity schemat skutecznego leczenia a każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia. Działania psychiatry i psychologa ukierunkowane są na poprawę jakości życia chorego poprzez zwalczanie uciążliwych objawów. Warto także otoczyć pomocą rodzinę chorego, na którą spada ciężar opieki i konieczność radzenia sobie z postępującą chorobą. Z uwagi na to, że otępienie czołowo-skroniowe charakteryzuje brak krytycyzmu, bardzo ważne jest, aby razem z pacjentem do lekarza zgłosiła się osoba z jego najbliższego otoczenia. Pamiętaj, że otępienie to nie tylko problemy z pamięcią!