Uzależnienia

Uzależnieniem nazywamy taki stan zdrowia  psychicznego i fizycznego, który  charakteryzuje się pojawiającym się okresowo lub występującym stale   przymusem wykonywania określonej czynności lub zażywania  określonej substancji psychoaktywnej.

Uzależnienie może dotyczyć przyjmowania narkotyków w tym tzw. dopalaczy, niektórych leków, alkoholu, palenia papierosów,  a także pewnych zachowań, do których zalicza się m.in. zakupy, korzystanie z internetu, gry, hazard, opalanie, ćwiczenia fizyczne i wiele innych.

W związku z powyższym podziałem wyróżnia się uzależnienia od substancji psychoaktywnych oraz  tzw. uzależnienia behawioralne.

Wszystkie uzależnienia, niezależnie od źródła problemu, mają ze sobą wiele wspólnego i charakteryzują się występowaniem w swoim przebiegu podobnych objawów. Powtarzające się zachowania nabierają charakteru nawyku, stają się regularne i stereotypowe,  angażują emocjonalnie. Wymagają także poświęcania im znaczącej części czasu mogą być przyczyną problemów zdrowotnych, finansowych, zawodowych. W życiu codziennym mają charakter przymusu, trudno nad nim zapanować i zaprzestać „kompulsywnych” zachowań. Po odstawieniu substancji psychoaktywnej lub braku możliwości realizowania określonego zachowania występuje tzw. zespół absytynencyjny.

W przypadku uzależnienia od substancji psychoaktywnych możemy rozróżnić:

• uzale­żnienie od opioidów (heroina, morfina)
• uzależnienie od kanabinoli (THC, marihuana)
• alkoholizm, czyli uzależnienie od alkoholu
• uzależnienie od substancji uspokajających i nasennych
• uzależnienie od kokainy
• nikotynizm – uzależnienie od tytoniu
• uzależnienie od substancji stymulujących (amfetamina, metamfetamina)
• uzależnienie od halucynogenów (MDMA, PCP, LSD)
• uza­leżnienie od lotnych rozpuszczalników

Substancje psychoaktywne zwane potocznie dopalaczami, z uwagi na zróżnicowaną budowę chemiczną, mieszczą się w zakresie wyżej wymienionych grup narkotyków.

W przypadku uzależnień  behawioralnych najczęściej występujące to: uzależnienie od hazardu, uzależnienie od nowych mediów (komputer, smartfon, tablet), gier komputerowych, seksu, pornografii, zakupów, ćwiczeń fizycznych, opalania się i inne.

W przypadku uzależnienia od substancji psychoaktywnych (narkomania i alkoholizm) o rozpoznaniu decyduje występowanie poniższych objawów:

• zmiana tolerancji na substancję (narkotyk, alkohol)
• występowanie silnego pragnienia lub przymusu zażywania substancji psychoaktywnej
• utrata kontroli nad przyjmowaniem narkotyku lub piciem alkoholu
• zespół abstynencyjny po odstawieniu substancji lub zmniejszeniu jej ilości
• kontynuowanie nałogowego zachowania mimo świadomości jego szkodliwości
• silna koncentracja własnego życia wokół czynności związanych z zażywaniem substancji, jej zdobywaniem czy łagodzeniem nieprzyjemnych objawów jej odstawienia

W przypadku uzależnień behawioralnych o rozpoznaniu decyduje występowanie poniższych objawów:

• silne pragnienie lub poczucie przymusu podejmowania określonych zachowań,
• trudności w kontrolowaniu „nałogowego” zachowania
• fizjologiczne objawy odstawienia, występujące, gdy zachowanie zostało przerwane lub ograniczone,
• stwierdzenie tolerancji (potrzeba nasilania zachowań w celu uzyskania efektów uzyskiwanych wcześniej),
• narastające zaniedbywanie innych źródeł przyjemności,

kontynuacja szkodliwych zachowań mimo wyraźnych szkód z nimi związanych.

Jedynym skutecznym i właściwym sposobem leczenia uzależnienia od alkoholu, narkotyków czy innych substancji psychoaktywnych jest kompleksowe leczenie, które rozpoczyna się od przerwania ciągu picia lub przyjmowania narkotyku (detoksykacja, inaczej detoks lub detox,  potocznie „odtrucie”).

Abstynencja jest warunkiem niezbędnym do podjęcia dalszego leczenia. Właściwa terapia uzależnień rozpoczyna się na ogół od kilkutygodniowego intensywnego programu terapeutycznego. Najlepsze efekty przynosi realizacja programu terapeutycznego w warunkach stacjonarnych (np. w szpitalu) ze względu na stałą opiekę nad pacjentem i intensywność oddziaływań terapeutycznych, pozwalających w krótszym czasie osiągnąć pożądane efekty.

Terapia uzależnień powinna się składać zarówno z terapii indywidualnej jak i grupowej. Kolejny etap leczenia uzależnień to terapia zapobiegania nawrotom i terapia pogłębiona, która prowadzona jest w systemie pomocy ambulatoryjnej (poradnie i gabinety).

Leczenie uzależnień behawioralnych polega przede wszystkim na oddziaływaniach psychoterapeutycznych. Celem terapii jest analiza zachowań lub sytuacji, które sprzyjają podejmowaniu danego zachowania. Kolejnym krokiem na ogół jest zmiana szkodliwych nawyków oraz nauka nowych, skutecznych metod radzenia sobie z problemami i emocjami.

Najczęściej łączy się terapię indywidualną, grupową oraz rodzinną. Często stosowaną metodą jest także farmakoterapia – jej celem jest stabilizacja nastroju lub redukcja depresji, która może towarzyszyć uzależnieniom.

Być może masz problem, o którym dotychczas nie rozmawiałeś ze specjalistą  – lekarzem bądź terapeutą. Wstydziłeś się o tym powiedzieć i „zamiatałeś sprawę pod dywan”. Próbowałeś zrobić to samodzielnie i nie udało się wyrwać z nałogu. A może po prostu nasuwają Ci się wątpliwości odnośnie własnych zachowań – warto byś skonsultował się z lekarzem psychiatrą.

Zadzwoń pod numer 52 345 71 81 i umów się na wizytę w gabinecie lub konsultację online. Specjalista psychiatra Marcin Koprowski odpowie na wszystkie pytania dotyczące problematyki uzależnień lub jakichkolwiek objawów, które mogłyby Cię zaniepokoić, powodować dyskomfort lub wpływać na Twoją satysfakcję i zadowolenie z życia.

W ramach pomocy osobom uzależnionym lub zagrożonym uzależnieniem oferujemy konsultacje psychiatryczne, wdrożenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego, leczenie zaburzeń towarzyszących (np. bezsenność, depresja, choroba afektywna dwubiegunowa, zaburzenia lękowe – nerwice, ADHD i inne). Zapewniamy także pomoc psychologiczną. Jeżeli zachodzi potrzeba – kierujemy do  ośrodków stacjonarnych działających w ramach NFZ  oraz wyspecjalizowanych placówek prywatnych.